Linia kolejowa Jabłonowo Pomorskie

Historia linii sięga lat 90 XIX wieku, kiedy to kolej stawała się dominującym środkiem transportu, który wydawał się być idealny do realizacji wszelkich zadań przewozowych. W wielu miejscach przewidywano nawet, że kolej zastąpi całkowicie ruch drogowy planując przeznaczanie istniejących dróg pod budowę torów.

W tym czasie kolej dotarła już do większości ośrodków z rozwiniętym przemysłem. Wschodnie obszary państwa pruskiego były jednak terenami, gdzie podstawowe znaczenie miała nadal produkcja rolna. Dla istniejących tu wielkoobszarowych gospodarstw, doprowadzenie linii kolejowych było szansą na znalezienie nowych rynków zbytu, a zatem również na powiększenie produkcji. Projekt budowy linii Jabłonowo - Prabuty powstał około roku 1896 i zakładał połączenie miasta Kwidzyn z przebiegająca w pobliżu linią Malbork - Iława, następnie zmianę kierunku linii na południowy, włączenie do sieci kolejowej miasta Kisielice i poprowadzenie linii dalej na południe, poprzez tereny rolnicze, aż do istniejącego już węzła Jabłonowo. Projekt przewidywał oprócz typowych stacji również budowę (w pobliżu majątków rolnych) ładowni, umożliwiających sprawny wywóz towarów.

Wkrótce potem rozpoczęto wykup gruntów pod budowę linii. Roboty ziemne rozpoczęto w roku 1897, a już w roku następnym cała linia była w zasadzie gotowa. Rozpoczęcie planowego ruchu pociągów nastąpiło w roku 1899.

Wszystkie budowane na trasie stacje wyposażone były w zabezpieczony wykolejnicami tor dodatkowy na który podstawiane były doprowadzane pociągami wagony towarowe. Stacja Szarnoś posiadała dodatkowo rampę czołową i boczną i doprowadzone do niej dwa krótkie tory. To rozwiązanie dawało możliwość załadunku żywych zwierząt do wagonów. Stacja Kisielice pełniła w tym układzie rolę stacji umożliwiającej mijanie się pociągów i wyposażona była w większą liczbę torów. Mijanie się pociągów możliwe było również na stacji Plesewo (później Łasin Pom.), która również wyposażona była w semafory kształtowe i tor dodatkowy o łączne długości ponad 600 m. W miejscowości Widlice znajdowała się ładownia obsługująca pobliski majątek Mędrzyce. Ladownia nie posiadała żadnych urządzeń umożliwiających obsługę pasażerów. Wyposażona była w krótki, zabezpieczony wykolejnicami tor dodatkowy oraz utwardzoną drogę dojazdową umożliwiającą dojazd wozów z pobliskiego majątku. Przewóz produktów rolnych odbywał się na ogromnych wozach zaprzężonych w konie lub woły do oczekujących na bocznym torze wagonów. Podobna ładownia znajdowała się również w Nowej Wsi Wielkiej koło Jabłonowa.

Na początku XX wieku stacja Kisielice stała się, po zakończeniu budowy linii Kwidzyn - Kisielice, stacją węzłową. Wyposażona była również w wieżę ciśnień i instalację wodociągową umożliwiającą uzupełnianie zapasu wody w parowozach. Na linii prowadzony był regularny ruch pasażerski i towarowy. W takim układzie linia dotrwała do roku 1920...

Pierwszym wydarzeniem mającym zasadniczy wpływ na sytuację linii było zakończenie I Wojny Swiatowej i powstanie państwa polskiego. Ustalona na mocy Traktatu Wersalskiego i wyniku późniejszych plebiscytów granica podzieliła linię na dwie części znajdujące się w państwie polskim i niemieckim. Podział został dokonany pomiędzy Kisielicami i Zawdzką Wolą. Ze względu na nieduży ruch pasażerski na linii nie utworzono przejścia granicznego i pociągi polskie docierały tylko do stacji Zawdzka Wola, a pociągi niemieckie tylko do stacji Kisielice. W latach 20 została zbudowana linia Kisielice - Biskupiec Pom. Miasto, wychodząca z Kisielic w kierunku południowym i poprowadzona na długości ok. 2 km torem odcinka Kisielice - Jabłonowo. Ponieważ ruch pomiędzy stacjami Kisielice i Zawdzka Wola nie był prowadzony, zdecydowano się nie tworzyć odgałęzienia i polski odcinek został fizycznie odcięty od niemieckiego. Sytuacja ta trwała aż do końca lat 40, kiedy ostatecznie przywrócono połączenia z Jabłonowa Pom. do Kisielic.

Wybuch II Wojny Swiatowej i ponowne włączenie całej linii do niemieckiej sieci kolejowej nie wpłynęły w znaczący sposób na sytuację linii. Ruch nadal był prowadzony na dwóch oddzielnych odcinakch: Jabłonowo Pom. - Zawdzka Wola i Prabuty - Kisielice. Sytuacja ta zmieniła się dopiero po roku 1947, kiedy za Kisielicami utworzono rozgałęzienie linii i ruch pociągów odbywał się zarówno do Jabłonowa Pom. i do Biskupca Pom. Miasta.

Lata 50 to okres stopniowo rosnących przewozów pasażerskich. Do tych przewozów dostosowano rozkład jazdy, który na odcinku Jabłonowo Pom. - Kisielice przewidywał 4 pary pociągów dziennie, a na odcinku
Kisielice - Prabuty 7 par. Te założenia pozostały niezmienione aż do końca lat 80.

Rok 1989 przyniósł ogromne zmiany polityczne i gospodarcze. Uwolnienie rynku przyniosło upadek setek nierentownych przedsiębiorstw, bezrobocie i spadek dochodów dużej części społeczeństwa. To odbiło się na sytuacji licznych linii kolejowych znaczenia miejscowego. Drastycznie zmniejszył się popyt na przewozy pasażerskie, a i kolej zaczęła szukać oszczędności wprowadzając postępujący do dziś proces zawieszania przewozów. Do tego dołączył się brak odpowiednich pojazdów umożliwiających ekonomiczne prowadzenie przewozów na liniach drugorzędnych. W rozkładzie z roku 1990 linia widnieje po raz ostatni. W tym roku ruch pociągów pasażerskich został zawieszony. Nieco dłużej prowadzony był ruch towarowy na odcinku Prabuty - Kisielice.

Dziś na linii panuje cisza...




inęło już ponad 100 lat...
Dokumenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dokument wykupu gruntów . . Pismo z datą powstania linii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozkład 1914 . . . . . . . . Rozkład 1939 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozkład 1944 . . . . . . . Rozkład 1946 . Rozkład 1958 . Rozkład 1976 . Rozkład 1985 . . Rozkład 1990 . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czy przyszłość coś zmieni...?	Początki... Przyczyny powstania... Początek budowy... Technika... Wiek XX... Podział linii... II Wojna Światowa... Wzrost przewozów... Upadek...	Historia linii sięga lat 90 XIX wieku, kiedy to kolej stawała się dominującym środkiem transportu, który wydawał się być idealny do realizacji wszelkich zadań przewozowych. W wielu miejscach przewidywano nawet, że kolej zastąpi całkowicie ruch drogowy planując przeznaczanie istniejących dróg pod budowę torów. W tym czasie kolej dotarła już do większości ośrodków z rozwiniętym przemysłem. Wschodnie obszary państwa pruskiego były jednak terenami, gdzie podstawowe znaczenie miała nadal produkcja rolna. Dla istniejących tu wielkoobszarowych gospodarstw, doprowadzenie linii kolejowych było szansą na znalezienie nowych rynków zbytu, a zatem również na powiększenie produkcji. Projekt budowy linii Jabłonowo - Prabuty powstał około roku 1896 i zakładał połączenie miasta Kwidzyn z przebiegająca w pobliżu linią Malbork - Iława, następnie zmianę kierunku linii na południowy, włączenie do sieci kolejowej miasta Kisielice i poprowadzenie linii dalej na południe, poprzez tereny rolnicze, aż do istniejącego już węzła Jabłonowo. Projekt przewidywał oprócz typowych stacji również budowę (w pobliżu majątków rolnych) ładowni, umożliwiających sprawny wywóz towarów. Wkrótce potem rozpoczęto wykup gruntów pod budowę linii. Roboty ziemne rozpoczęto w roku 1897, a już w roku następnym cała linia była w zasadzie gotowa. Rozpoczęcie planowego ruchu pociągów nastąpiło w roku 1899. Wszystkie budowane na trasie stacje wyposażone były w zabezpieczony wykolejnicami tor dodatkowy na który podstawiane były doprowadzane pociągami wagony towarowe. Stacja Szarnoś posiadała dodatkowo rampę czołową i boczną i doprowadzone do niej dwa krótkie tory. To rozwiązanie dawało możliwość załadunku żywych zwierząt do wagonów. Stacja Kisielice pełniła w tym układzie rolę stacji umożliwiającej mijanie się pociągów i wyposażona była w większą liczbę torów. Mijanie się pociągów możliwe było również na stacji Plesewo (później Łasin Pom.), która również wyposażona była w semafory kształtowe i tor dodatkowy o łączne długości ponad 600 m. W miejscowości Widlice znajdowała się ładownia obsługująca pobliski majątek Mędrzyce. Ladownia nie posiadała żadnych urządzeń umożliwiających obsługę pasażerów. Wyposażona była w krótki, zabezpieczony wykolejnicami tor dodatkowy oraz utwardzoną drogę dojazdową umożliwiającą dojazd wozów z pobliskiego majątku. Przewóz produktów rolnych odbywał się na ogromnych wozach zaprzężonych w konie lub woły do oczekujących na bocznym torze wagonów. Podobna ładownia znajdowała się również w Nowej Wsi Wielkiej koło Jabłonowa. Na początku XX wieku stacja Kisielice stała się, po zakończeniu budowy linii Kwidzyn - Kisielice, stacją węzłową. Wyposażona była również w wieżę ciśnień i instalację wodociągową umożliwiającą uzupełnianie zapasu wody w parowozach. Na linii prowadzony był regularny ruch pasażerski i towarowy. W takim układzie linia dotrwała do roku 1920... Pierwszym wydarzeniem mającym zasadniczy wpływ na sytuację linii było zakończenie I Wojny Swiatowej i powstanie państwa polskiego. Ustalona na mocy Traktatu Wersalskiego i wyniku późniejszych plebiscytów granica podzieliła linię na dwie części znajdujące się w państwie polskim i niemieckim. Podział został dokonany pomiędzy Kisielicami i Zawdzką Wolą. Ze względu na nieduży ruch pasażerski na linii nie utworzono przejścia granicznego i pociągi polskie docierały tylko do stacji Zawdzka Wola, a pociągi niemieckie tylko do stacji Kisielice. W latach 20 została zbudowana linia Kisielice - Biskupiec Pom. Miasto, wychodząca z Kisielic w kierunku południowym i poprowadzona na długości ok. 2 km torem odcinka Kisielice - Jabłonowo. Ponieważ ruch pomiędzy stacjami Kisielice i Zawdzka Wola nie był prowadzony, zdecydowano się nie tworzyć odgałęzienia i polski odcinek został fizycznie odcięty od niemieckiego. Sytuacja ta trwała aż do końca lat 40, kiedy ostatecznie przywrócono połączenia z Jabłonowa Pom. do Kisielic. Wybuch II Wojny Swiatowej i ponowne włączenie całej linii do niemieckiej sieci kolejowej nie wpłynęły w znaczący sposób na sytuację linii. Ruch nadal był prowadzony na dwóch oddzielnych odcinakch: Jabłonowo Pom. - Zawdzka Wola i Prabuty - Kisielice. Sytuacja ta zmieniła się dopiero po roku 1947, kiedy za Kisielicami utworzono rozgałęzienie linii i ruch pociągów odbywał się zarówno do Jabłonowa Pom. i do Biskupca Pom. Miasta. Lata 50 to okres stopniowo rosnących przewozów pasażerskich. Do tych przewozów dostosowano rozkład jazdy, który na odcinku Jabłonowo Pom. - Kisielice przewidywał 4 pary pociągów dziennie, a na odcinku Kisielice - Prabuty 7 par. Te założenia pozostały niezmienione aż do końca lat 80. Rok 1989 przyniósł ogromne zmiany polityczne i gospodarcze. Uwolnienie rynku przyniosło upadek setek nierentownych przedsiębiorstw, bezrobocie i spadek dochodów dużej części społeczeństwa. To odbiło się na sytuacji licznych linii kolejowych znaczenia miejscowego. Drastycznie zmniejszył się popyt na przewozy pasażerskie, a i kolej zaczęła szukać oszczędności wprowadzając postępujący do dziś proces zawieszania przewozów. Do tego dołączył się brak odpowiednich pojazdów umożliwiających ekonomiczne prowadzenie przewozów na liniach drugorzędnych. W rozkładzie z roku 1990 linia widnieje po raz ostatni. W tym roku ruch pociągów pasażerskich został zawieszony. Nieco dłużej prowadzony był ruch towarowy na odcinku Prabuty - Kisielice. Dziś na linii panuje cisza...

STRONA GŁÓWNA